Bronchitis

Als je ademhaalt gaat de lucht via je luchtpijp naar je longen. Je luchtpijp en longen bestaan uit vertakkingen die steeds kleiner en dunner worden. We noemen dit de bronchiën. De wand van de bronchiën kan door een virus of bacterie ontstoken raken. Dit wordt acute bronchitis genoemd. Vaak ontstaat acute bronchitis na een verkoudheid of griep. Zowel volwassenen als kinderen kunnen er last van hebben. Mensen met astma of COPD hebben meer kans om acute bronchitis te krijgen na een verkoudheid of griep, net als kinderen onder de drie jaar, ouderen en mensen die roken. Op deze pagina vertellen we je meer over de oorzaken, klachten en behandeling van acute bronchitis.

Acute bronchitis

Verkoudheid of griep wordt meestal veroorzaakt door een virus, soms door een bacterie. De virussen of bacteriën die dit veroorzaken, kunnen ook dieper de longen binnendringen. Hierdoor kan acute bronchitis ontstaan. De virussen en bacteriën kunnen op verschillende plekken de longen binnendringen en daar een ontsteking veroorzaken. Daarom zijn er drie vormen van bronchitis te onderscheiden:

De ontsteking kan in de bronchiën zitten, de kleine vertakkingen van je longen. Dit noem je acute bronchitis.
De ontsteking kan in de allerkleinste takjes van je longen zitten, die de bronchiolen worden genoemd. Er wordt dan gesproken van acute bronchiolitis.
De ontsteking kan in de luchtpijp zitten. Dit heet acute tracheïtis.

Op de plek waar het virus of de bacterie is binnengedrongen, raakt de wand van de bronchiën, bronchiolen of luchtpijp geïrriteerd. Hierdoor ontstaat een ontsteking op die plek. Door die ontsteking wordt er extra slijm aan gemaakt, wat klachten als hoesten en benauwdheid kan veroorzaken.

Op de afbeelding hiernaast zie je de binnenkant van de bronchiën van iemand met acute bronchitis. Je ziet dat de bronchiën vernauwd zijn en dat er veel slijm wordt aangemaakt.

Symptomen van acute bronchitis

De meest voorkomende klachten van acute bronchitis zijn:

Veel hoesten
- Dit begint vaak als een droge hoest, die na een tijdje overgaat in een hoest met slijm. Dit slijm kan geel, grijs groen of doorzichtig van kleur zijn.
Benauwdheid
Pijn bij het hoesten (een brandende pijn achter het borstbeen)
Een piepend geluid bij het ademhalen
Een drukkend gevoel op de borst
(Soms) koorts
Vermoeidheid

Het stellen van de diagnose acute bronchitis

Heb je veel last van bovenstaande klachten of duren de klachten langer dan twee weken, dan is het raadzaam om contact op te nemen met je huisarts. Die kan de diagnose acute bronchitis stellen. Daarvoor stelt hij/zij je eerst een aantal vragen. Vervolgens wordt er een lichamelijk onderzoek gedaan, waarbij de huisarts ook met een stethoscoop naar je longen zal luisteren. Twijfelt je huisarts over de diagnose, dan kunnen een röntgenfoto, een sputumonderzoek (waarbij het slijm dat je ophoest wordt onderzocht) en/of een longfunctietest meer duidelijkheid geven. Op de röntgenfoto kan een arts het verschil zien tussen bronchitis en longontsteking. Door het afnemen van een slijmkweek kan de arts zien of een virus of bacterie de oorzaak is van de bronchitis. Dit is belangrijk om te weten voor de behandeling.

De behandeling van acute bronchitis

Acute bronchitis gaat meestal vanzelf over. Dit duurt ongeveer twee weken. Is een virus de oorzaak van de acute bronchitis, dan kunnen je klachten na een paar dagen al minder zijn. Hoewel het hoesten vervelend of pijnlijk kan zijn, heeft het een belangrijke functie: het schoonmaken van je longen, waarbij het slijm dat door acute bronchitis wordt aangemaakt, verwijderd wordt.

Wordt de acute bronchitis veroorzaakt door een bacterie? Dan kan een behandeling met antibiotica nodig zijn. Meestal gaan je klachten snel over met antibiotica. Toch is het erg belangrijk de antibioticakuur af te maken. Dit is nodig om alle bacteriën in je lichaam op te ruimen. Bij acute bronchitis veroorzaakt door een virus werkt antibiotica niet. Klachten als hoesten, pijn bij het hoesten en vermoeidheid kunnen langer dan twee weken aanhouden. Ook bij mensen die roken kunnen de klachten langer aanwezig blijven.

Soms kan een arts je ook luchtwegverwijders voorschrijven bij een acute bronchitis. Dit zal hij/zij doen als je erg veel last hebt van benauwdheid. Luchtwegverwijders zorgen ervoor dat je luchtwegen weer goed open gaan staan en minder slijm aanmaken. Daardoor verminderen ze de benauwdheid. Deze medicijnen adem je in via een speciaal apparaatje, dat een inhalator (of puffer) wordt genoemd. Hoelang je deze medicijnen moet gebruiken, zal de arts je vertellen. Bij het ophalen van de medicijnen, legt de apotheek je uit hoe de inhalator werkt.

Zo help je je lichaam herstellen van acute bronchitis:

Zorg voor voldoende rust.
Eet gezond en drink voldoende (zeker als je koorts hebt).
Vermijd prikkels die je longen verder irriteren.
(bv. sigarettenrook, houtrook, smog en sterke luchtjes
van bijvoorbeeld schoonmaakmiddelen of verzorgingsproducten).
Draag een mondkapje als je dergelijke prikkels niet kunt vermijden.
Adem warme, vochtige lucht in, bv. door in de sauna te gaan of te
stomen boven een bak heet water. Dit kan helpen het slijm in je
longen losser te maken.
Heb je astma en is warme, vochtige lucht een prikkel
die je astmaklachten verergert? Dan kun je dit beter niet doen.

Besmettelijkheid van acute bronchitis

Doordat acute bronchitis wordt veroorzaakt door virussen en bacteriën die ook verkoudheid of griep veroorzaken, is het besmettelijk. Acute bronchitis kan daarom net als verkoudheid of griep worden overgedragen door hoesten en niezen, het aanraken van voorwerpen die besmet zijn (bijvoorbeeld een deurklink) en het uitwisselen van speeksel (bijvoorbeeld bij zoenen).

Acute bronchitis voorkomen

Er zijn een aantal dingen die je kunt doen om acute bronchitis bij jezelf en anderen te voorkomen:

Regelmatig je handen wassen. Op die manier krijgen virussen en bacteriën minder kans om zich te verspreiden.
Blijft huis als je verkouden bent of griep hebt en laat ook kinderen met verkoudheid of griep thuis. Op die manier worden anderen minder snel besmet.
Blijf uit de buurt van anderen die verkouden zijn of griep hebben.
Schud geen hadden en begroet anderen niet met een zoen.
Krijg je een uitnodiging voor de griepprik? Haal deze dan ook. Zo verklein je de kans om ziek te worden door een virus.
Eet en drink gezond.
Stop met roken. Roken maakt je vatbaarder voor ontstekingen en zorgt er ook voor dat het herstel langer duurt.

Chronische bronchitis

Het kan zijn dat de klachten overgaan, maar na een tijdje weer terugkomen. Dat de klachten, ondanks behandeling, aanhouden. Of dat je niet verkouden bent geweest en geen griep hebt gehad, maar toch veel last hebt van hoestklachten. Mogelijk worden je klachten dan niet veroorzaakt door acute bronchitis, maar door astma of door een chronische ontsteking van de wanden van je bronchiën (chronische bronchitis). Dit laatste valt samen met longemfyseem onder de noemer COPD. Meer over COPD lees je hier.

Wat zijn de symptomen van acute bronchitis?

De meest voorkomende klachten van acute bronchitis zijn:

Veel hoesten
- Dit begint vaak als een droge hoest, die na een tijdje overgaat in een hoest met slijm. Dit slijm kan geel, grijs groen of doorzichtig van kleur zijn.
Benauwdheid
Pijn bij het hoesten (een brandende pijn achter het borstbeen)

Zorg voor voldoende rust.
Eet gezond en drink voldoende (zeker als je koorts hebt).
Vermijd prikkels die je longen verder irriteren.
(bv. sigarettenrook, houtrook, smog en sterke luchtjes
van bijvoorbeeld schoonmaakmiddelen of verzorgingsproducten).